Η Θέση των Αγίων στην Ορθόδοξη Εκκλησία

Ουσιαστικά, μόνο ο Θεός μπορεί να θεωρηθεί άγιος. Σε κάθε θεία λειτουργία ψάλλουμε: «Εις άγιος, εις Κύριος, Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός». Οι πιστοί αγιάζουν όταν ενώνουν τον εαυτό τους με την Χάρη του Τριαδικού Θεού, λάμποντας ως εικόνες Του. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε την εντολή του Θεού: «Να γίνετε άγιοι γιατί εγώ είμαι άγιος» (Α΄ Πέτρ. 1,16). Ο Χριστός δηλώνει ότι είναι το φως του κόσμου (Ιω. 8,12), και μέσω της μυστηριακής συμμετοχής μας σ’ αυτό το φως αγιαζόμαστε και εμείς, μέσα από την ταπεινότητα και τη μετανοία. Οι άγιοι δεν έχουν δική τους αγιότητα, αλλά συμμετέχουν στην αγιότητα του Χριστού, προσανατολίζοντας συνεχώς στην παρουσία Του, καθώς ο Παράκλητος ενοικεί στις ψυχές τους. Επομένως, οι άγιοι είναι οι υπέρτατοι φίλοι του Χριστού και της ανθρωπότητας, όπως αναφέρεται στην Αγία Γραφή, «από το Πνεύμα το Άγιον κινούμενοι εμίλησαν άγιοι άνθρωποι του Θεού» (Β΄ Πέτρ. 1,20-21). Έτσι, σε αυτούς αρμόζει η τιμητική προσκύνηση, ενώ η λατρεία ανήκει αποκλειστικά στον Τριαδικό Θεό.

Η Μεσιτεία των Αγίων

Οι άγιοι άνθρωποι του Θεού, είτε βρίσκονται στη γη είτε στον ουρανό, μεσιτεύουν για μας στο Θεό, προσευχόμενοι για τη σωτηρία μας. Αν και οι ετερόδοξες ομολογίες δεν αναγνωρίζουν άλλους μεσίτες εκτός του Ιησού Χριστού, η Ορθόδοξη Εκκλησία αναγνωρίζει τους αγίους ως σχετικούς μεσίτες. Αυτοί, κοντά στο Θεό, παρακαλούν και προσεύχονται υπέρ εμάς. Εάν ερμηνεύσουμε κατά γράμμα την αναφορά του Παύλου στην ύπαρξη ενός μόνο μεσίτη (Α΄ Τιμ. 2,5), θα μπορούσαμε να απορρίψουμε τη θεότητα του Χριστού. Στην πραγματικότητα, η διαθήκη μας με τον Θεό περιλαμβάνει και τις προσευχές των αγίων, οι οποίες αναδεικνύουν τη δύναμη του Θεού να ενεργεί μέσω αυτών. Τα θαύματα που διαδραματίζονται, όχι μόνο εν ζωή αλλά και μετά θάνατο, δείχνουν την αναγκαία συμμετοχή τους στη σωτηρία μας.

Θαύματα και Δύναμη των Αγίων

Οι άγιοι, μέσω της δύναμης και προς δόξαν του Θεού, επιτελούν θαύματα. Οι Απόστολοι του Χριστού συχνά θεράπευαν πλήθος ασθενών, και οι ανέσεις των αναρρωμένων ήσαν αδιάκοπες (Πράξ. 5,12-16). Ο Θεός, δια του Παύλου, ενεργούσε θαυμαστά μέσω αντικειμένων όπως μαντίλια και ενδύματα, φέρνοντας θεραπεία και σωτηρία σε πολλούς (Πράξ. 19,11-12). Όπως αναφέρεται και στις Παλαιές Διαθήκες, θαυματουργούν και τα ιερά λείψανα, καθώς οι άγιοι συνεχίζουν να ενσαρκώνουν τη θεϊκή παρουσία και δύναμη. Μια χαρακτηριστική αφήγηση αναφέρει ότι ο Ελισαίος, ακόμα και μετά τον θάνατό του, με τη δύναμη του Θεού, ανέστησε νεκρό όταν το σώμα του ήρθε σε επαφή με τα οστά του (Δ΄ Βασιλ. 13,20-21).

Η Σημασία των Άφθαρτων Λειψάνων

Τα άφθαρτα λείψανα πολλών αγίων συνιστούν ένα συνεχιζόμενο θαύμα, αποδεικνύοντας την ύπαρξη του Θεού και τον τρόπο που Αυτός διατηρεί τη δημιούργησή του για τη σωτηρία μας. Είναι μια ένδειξη της επανεμφάνισης των νεκρών στην Δευτέρα Παρουσία, σύμφωνα με το Σύμβολο της Πίστεως. Από τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού, οι πιστοί συγκεντρώνονταν στους τάφους των μαρτύρων για να τελούν τη θεία λειτουργία και να τιμούν τη μνήμη τους. Θαύματα πραγματοποιούνταν μάλιστα και μέσω των ιερών λειψάνων, όπως καταγράφει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Μέγας Βασίλειος. Σύμφωνα με τον ιερό Χρυσόστομο, οι ναοί και τα λείψανα των αγίων οδηγούν τους πιστούς προς την ψυχοσωματική υγεία και την απελευθέρωση από δαιμονικές επιρροές.

Η Σχέση μας με τον Θεό

Ο Θεός δεν είναι απλά ένα άγαλμα ή ένα είδωλο, αλλά ένα ζωντανό και ενεργό πρόσωπο που μας καλεί σε αγιότητα και λύτρωση. Δεν είναι ένας αμέτοχος θεατής, αλλά ένας Πατέρας που απόλυτα αγαπά τους ανθρώπους και θέλει να τους οδηγήσει προς την αλήθεια και την αρετή. Η επίγνωση της θεϊκής παρουσίας και η συνειδητή συμμετοχή στην προσευχή, την άσκηση και τη λειτουργική ζωή μας καθιστούν κατοικητήριο του Θεού, επιτρέποντάς μας να βιώσουμε τη θεοφάνεια Του.