Εισαγωγή στον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό

Η Ελλάδα αποκτά για πρώτη φορά έναν πλήρη και θεσμοθετημένο Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ), με την έκδοση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ). Αυτή η πρωτοβουλία, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και τα συναρμόδια υπουργεία, αντιπροσωπεύει μια σημαντική στρατηγική τομή στη χωροταξική οργάνωση της χώρας.

Για πρώτη φορά, η Πολιτεία καθορίζει και αποτυπώνει σε χάρτες τις χρήσεις και τις δραστηριότητες που μπορούν να αναπτυχθούν σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες, διασφαλίζοντας τα δικαιώματά της σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και την Οδηγία 2014/89/ΕΕ.

Στρατηγική Απόφαση και Αντίκτυποι

Η νέα στρατηγική ανταποκρίνεται στην υποχρέωση που προέκυψε από την καταδίκη της χώρας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τον περασμένο Φεβρουάριο. Ενσωματώνει κρίσιμα στοιχεία για την ελληνική υφαλοκρηπίδα, καθώς και για τις συμφωνίες ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο.

Κυβερνητικές πηγές τονίζουν ότι κλείνουν εκκρεμότητες του παρελθόντος και ότι η Ελλάδα καταβάλλει σοβαρές προσπάθειες να υπερασπιστεί τα εθνικά της συμφέροντα. Όμως, αυτό δεν αποκλείει την επιδίωξη καλών σχέσεων με την Τουρκία, ακόμα και αν η αντίδραση της γειτονικής χώρας αναμένεται να είναι οξεία.

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, ο χάρτης που συντάχθηκε εφαρμόζει την αρχή της μέσης γραμμής για τη χάραξη υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, μέχρι τη διάρκεια των συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικές χώρες. Επίσης, η κατάθεση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού αναμένεται να λειτουργήσει και ως οδηγός για την αξιοποίηση θαλάσσιων πόρων.

Δομή του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός χωρίζεται σε τέσσερις χωρικές ενότητες, καθορίζοντας τα όρια της υφαλοκρηπίδας σύμφωνα με τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες του 1977 και του 2020. Αντίστοιχα, τα όρια της ΑΟΖ αντικατοπτρίζουν την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020. Η αποτύπωση της μέσης γραμμής καθορίζει τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη.

Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε είναι ολιστική, εξετάζοντας κοινωνικές, οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές παραμέτρους, έτσι ώστε να εξυπηρετηθούν στόχοι όπως η κλιματική ανθεκτικότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και των ενάλιων αρχαιοτήτων, καθώς και η θαλάσσια ασφάλεια.

Επιπτώσεις της Στρατηγικής και Διακυβερνητικές Πεπροταγές

Οι πληροφορίες δείχνουν ότι το τεχνικό έργο από το Υπουργείο Περιβάλλοντος είχε ολοκληρωθεί εδώ και καιρό. Ωστόσο, το θέμα απασχόλησε εντατικά το Μέγαρο Μαξίμου τις τελευταίες ημέρες, με τις συνεχείς συνεννοήσεις των αρμόδιων υπουργών. Η ενεργοποίηση της ΕΧΣΘΧ αποκτά γεωπολιτικό βάρος, καθώς η Τουρκία έχει εκφράσει επανειλημμένα αντιρρήσεις σε οποιαδήποτε ελληνική πρωτοβουλία που ρυθμίζει τον θαλάσσιο χώρο στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο νέος στρατηγικός χάρτης είναι ένα πολύτιμο εργαλείο που συμβάλλει στην πολιτική, διπλωματία και επενδυτική σχεδίαση για τις ελληνικές θάλασσες, εδραιώνοντας την κυριαρχία και τις θαλάσσιες αρμοδιότητες της Ελλάδας με τεκμηριωμένο τρόπο.

Ανακοίνωση Υπουργείων

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και του Υπουργείου Εξωτερικών, η πράξη συγκρότησης της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο επισημοποιεί τη δυνατότητα της χώρας να καθορίζει τους κανόνες για τη διαχείριση του θαλάσσιου χώρου. Ο ΘΧΣ συνιστά ένα ολιστικό χωροταξικό πλαίσιο, προϋπόθεση για την επιτυχή ανάπτυξη γαλάζιας και κυκλικής οικονομίας, με σεβασμό στην προστασία του περιβάλλοντος.

Με αυτή την κίνηση, η Ελληνική Πολιτεία εξειδικεύει τις χρήσεις των θαλάσσιων ζωνών της και υλοποιεί τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις ευρωπαϊκές οδηγίες και το Διεθνές Δίκαιο.