Νέες Ρυθμίσεις στην Εκλογή Δημάρχων και Περιφερειαρχών

Ο υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος, προχωρά στην τελική διαμόρφωση ενός νομοσχεδίου που αναμένεται να εγκριθεί πριν από το καλοκαίρι και το οποίο θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο εκλογής των δημάρχων και των περιφερειαρχών. Βασική αλλαγή του συγκεκριμένου σχεδίου είναι η κατάργηση του δεύτερου γύρου στις αυτοδιοικητικές εκλογές, με στόχο οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες να εκλέγονται με απευθείας ψηφοφορία.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έρχονται στο φως, το ποσοστό εκλογής αναμένεται να οριστεί στα 42%, με άλλες εναλλακτικές το 43% ή το 50%. Σκοπός αυτής της αναμόρφωσης, όπως είχε επισημάνει ο υπουργός κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της ΚΕΔΕ στη Ρόδο τον περασμένο Νοέμβριο, είναι η υιοθέτηση ενός νέου συστήματος εκλογών που θα ολοκληρώνει τη διαδικασία εκλογών σε έναν μόνο γύρο.

Η Νέα Διαδικασία Εκλογών

Η νέα διαδικασία ψηφοφορίας διατηρεί την familiar συνήθεια εκλογής, όπου οι πολίτες θα επιλέγουν το ψηφοδέλτιο της αρεσκείας τους και θα σταυρώνουν τους υποψηφίους δημοτικούς ή περιφερειακούς συμβούλους που επιθυμούν. Ωστόσο, μία καινοτομία προκύπτει από το γεγονός ότι στο κάτω μέρος του ψηφοδελτίου οι ψηφοφόροι θα έχουν την επιλογή να σταυρώσουν και έναν υποψήφιο από άλλους συνδυασμούς που δεν προκρίνονται, αποδίδοντας μια εναλλακτική ψήφο.

Αυτή η προσέγγιση θα λειτουργεί ουσιαστικά ως «αυτοματοποίηση» του δεύτερου γύρου, περίπτωση κατά την οποία ένας συνδυασμός δεν πληροί το ελάχιστο ποσοστό εκλογής. Για παράδειγμα, αν σε ένα δήμο τέσσερις συνδυασμοί λάβουν 38%, 29%, 20% και 13% αντίστοιχα, τότε η καταμέτρηση των εναλλακτικών ψήφων από τους αποκλεισμένους συνδυασμούς θα προσδιορίσει τον τελικό νικητή, ενσωματώνοντας την εναλλακτική ψήφο των ψηφοφόρων.

Κατά τη διαδικασία, οι ψήφοι των υποψηφίων με εναλλακτική ψήφο θα συμμετάσχουν στη συνολική καταμέτρηση, ενισχύοντας έτσι τη συμμετοχή και τη δύναμη των ψηφοφόρων να επηρεάζουν το αποτέλεσμα. Αν και η εναλλακτική ψήφος δεν είναι υποχρεωτική, προσφέρει στους πολίτες ενεργή συμμετοχή στα αυτοδιοικητικά δρώμενα.

Προβληματισμοί και Συμμετοχή

Ο υπουργός Λιβάνιος έχει αναγνωρίσει ότι η μεγάλη αποχή που παρατηρήθηκε στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές ήταν το κίνητρο για την εισαγωγή αυτής της αλλαγής. Στον πρώτο γύρο των εκλογών τον Οκτώβριο του 2023, η συμμετοχή ήταν μόλις 52,5%, με σημαντική πτώση στο δεύτερο γύρο που περιορίστηκε στο 40,7%. Στις περιφερειακές εκλογές, η συμμετοχή στον δεύτερο γύρο ήταν μόλις 35,2%, δηλώνοντας μια ανησυχητική πτώση.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η συμμετοχή μεταβάλλεται ανάλογα με την συμπεριφορά των εκλογικών διαδικασιών σε διαφορετικούς δήμους και περιφέρειες. Στην Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας, για παράδειγμα, η συμμετοχή ήταν δύο φορές χαμηλότερη στη δεύτερη φάση εκλογών για την περιφέρεια χωρίς παράλληλη διεξαγωγή δημοτικών εκλογών, φτάνοντας μόλις το 29,2%.

Στρατηγικές Νίκης

Το υπουργείο Εσωτερικών προσβλέπει σε έξι σημαντικές νίκες μέσω της εφαρμογής του νέου εκλογικού συστήματος:

• Αυξημένη συμμετοχή των πολιτών, καθώς οι εκλογές θα διεξάγονται κάθε πέντε χρόνια.
• Μη εξάρτηση της συμμετοχής από την ύπαρξη επαναληπτικών εκλογών.
• Μείωση της ανάγκης για διπλές μετακινήσεις στα εκλογικά κέντρα.
• Ενίσχυση του προγραμματικού διαλόγου κατά την προεκλογική περίοδο.
• Αύξηση της νομιμοποίησης των αιρετών μελών.
• Σημαντική εξοικονόμηση πόρων λόγω της διεξαγωγής των εκλογών σε έναν μόνο γύρο.

Με αυτές τις ρυθμίσεις, σκοπός είναι η ενίσχυση της εκλογικής διαδικασίας και η αύξηση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, εξασφαλίζοντας μία πιο αποτελεσματική και συμμετοχική τοπική αυτοδιοίκηση.