Τριάντα δύο ολόκληρα χρόνια το μαγαζί του Κώστα Πρέκα στη Σύρο, που απέσπασε το Βραβείο Καταστήματος στα Βραβεία Ποιότητας του Γαστρονόμου, σηκώνει ψηλά τη σημαία της τοπικότητας, αλλά είναι και μια προθήκη για εκλεκτά προϊόντα από όλη την Ελλάδα.
Στην καρδιά της αγοράς της Ερμούπολης, στα περίφημα Μανάβικα, βρίσκεται το Παντοπωλείο Πρέκας. Το μαγαζί δεν είναι λουσάτο. Δεν έχει ντιζαϊνάτες προθήκες, μοντέρνα πλακάκια και έπιπλα. Είναι όμως σπάνιο. Δεν υπάρχει λιχουδιά συριανή που δεν θα βρεις στα ράφια του: από λουκούμια και κρασιά μέχρι λούζα, κοπανιστή και γλυκό μελιτζανάκι, ενώ πάνω από τα μισά προϊόντα του προέρχονται από τις Κυκλάδες. Το μπακάλικο ο Κώστας Πρέκας το έφτιαξε στις αρχές της δεκαετίας του ’90, πρώτα σε ένα άλλο σημείο της Ερμούπολης κι αργότερα το μετέφερε στα Μανάβικα, στη θέση ενός προπολεμικού μπακάλικου, που τα τελευταία χρόνια λειτουργούσε ως ντελικατέσεν με αλλαντικά. Ήταν μόλις 22 χρονών.
Φτιαγμένος από το υλικό των παλιών εμπόρων, δαιμόνιος και διορατικός, πήρε σβάρνα την Ελλάδα με ένα αρχαίο σαραβαλάκι για να ανακαλύψει προϊόντα. «Χωρίς να ξέρω τι κάνω, πήγαινα από καφενείο σε καφενείο και ρώταγα τους ντόπιους στα χωριά από πού παίρνουν τραχανά, τυρί, μέλι», μας λέει. «Πρώτος σταθμός μου ήταν η Λάρισα και τα Δημοτικά Ψυγεία Τυρνάβου, όπου αφιέρωσα κάμποσο χρόνο για να δοκιμάσω και να επιλέξω τις καλύτερες φέτες. Για αρχή πήγαινα όπου έφτανε η εθνική οδός, γύρναγα στη Σύρο τα τριήμερα και δούλευα σερβιτόρος. Με πολύ κόπο στήθηκε το μαγαζί. Στα εστιατόρια που δούλευα, προσπαθούσα να πείσω τα αφεντικά μου να βάλουν τα προϊόντα μου στην κουζίνα τους. Έτσι μπλέχτηκα από την αρχή και με το χονδρεμπόριο».
 |  |
Είχε την οξυδέρκεια να αντιληφθεί τη δύναμη που έχει η παραδοσιακή γαστρονομία και την αξία της ως κομμάτι της εμπειρίας των επισκεπτών σε έναν τουριστικό προορισμό όπως η Σύρος, κι έτσι ερεύνησε την αγροτική παραγωγή και τις παραδοσιακές συνταγές του νησιού, με στόχο να επηρεάσει εστιάτορες και μάγειρες να τα εντάξουν στα μενού τους. Σταδιακά έφτιαξε και δικό του εργαστήριο και είναι από τους πρώτους που συνέλεξε, μεταποίησε και συσκεύασε κάππαρη, κρίταμο, τυποποίησε λιαστή ντομάτα, παστελαριές, φιδέ και άλλα παραδοσιακά ζυμαρικά. Επίσης, χάρη σε αυτόν μεγάλωσε η λίστα των τυποποιημένων προϊόντων της Σύρου, συμβάλλοντας καθοριστικά στην προβολή της ιδιαίτερης γαστρονομικής κουλτούρας του τόπου του. Ανάμεσα σε εκατοντάδες λιχουδιές στο μαγαζί του, ξεχωρίζουμε πολλές σπανιότητες των Κυκλάδων, όπως φάβα Φολεγάνδρου, σερφιώτικο μέλι άγριας λεβάντας, συριανό ψιλό σαλιγκαράκι του καλαμιώνα, γραβιέρα Κάσου με παλιά μαγιά και τη δική του λιαστή κάππαρη. Δεν είναι λίγα τα κυκλαδίτικα, και όχι μόνο, προϊόντα που ο ίδιος ανακάλυψε και έφερε στο προσκήνιο, δίνοντάς τους χώρο στο μαγαζί του και προτείνοντάς τα ενθέρμως στους πελάτες του. Και κάπως έτσι, περνώντας τα χρόνια, δημιουργήθηκε η ανάγκη να ανακαινίσει και να μεγαλώσει το μαγαζί του.
 |  |
Τα περισσότερα από τα προϊόντα που βραβεύσαμε φέτος έχουν ήδη μια θέση στα ράφια του, καθώς έχουν περάσει από το φίλτρο του έμπειρου μπακάλη, κι όσα ακόμα δεν είχε έως τώρα εικάζουμε ότι θα τα βρίσκουμε μελλοντικά. Ο Κώστας Πρέκας, μεταξύ άλλων, συνέβαλε στην αναβίωση του ξερολούκουμου και βάλθηκε να διαδώσει την καλλιέργεια της τσαπατσούπας, μιας παλιάς συριανής ποικιλίας ριγωτής ντομάτας. Έχει τους δικούς του μπαξέδες στην Απάνω Μεριά, όπου καλλιεργεί ένα μέρος από τις ντομάτες που μεταποιεί για λιαστές, εκεί έχει φυτέψει και φασολάκι μυκονιάτικο και, στο παρελθόν, επειδή δεν έβρισκε σουσάμι ελληνικό για τις παστελαριές του, είχε δοκιμάσει σε συνεργασία με παραγωγούς από την Πάρο και τον Έβρο να καλλιεργήσουν δικό τους, ελληνικό σπόρο. Στη βιβλιοθήκη του υπάρχουν βιβλία-θησαυροί της λαϊκής κουλτούρας της Σύρου, ανάμεσα στα οποία και το πρώτο βιβλίο μαγειρικής στον ελλαδικό χώρο, που τυπώθηκε στη Σύρο το 1828 με τίτλο Η Μαγειρική, μια ανώνυμη μετάφραση εκ του ιταλικού, και η Νέα μέθοδος μελισσοκομίας όπως εφαρμόζεται στη Σύρο, νησί του Αρχιπελάγους, μια πολύ σημαντική μελέτη του πρωθιερέα της Σύρου, αβά Στέφανου Δελλαρόκα, δημοσιευμένη το 1790 στο Παρίσι.
«Ο καταναλωτής που έχει τον δικό του μπακάλη, τον ψαρά του και τον μανάβη του, είναι πολύ τυχερός, πόσω μάλλον αν είναι και επαγγελματίας. Τέτοιου είδους σχέσεις εμπιστοσύνης θα κάνουν και τη διαφορά στις κουζίνες τους», τόνισε ο ίδιος όταν ανέβηκε στη σκηνή για να παραλάβει το βραβείο του, σημειώνοντας ότι το επάγγελμά του, αυτό του μπακάλη, είναι δυστυχώς προς εξαφάνιση. Ο Κώστας Πρέκας είναι ένας άνθρωπος της δράσης που δεν επαναπαύεται με τίποτα. Τριάντα δύο ολόκληρα χρόνια το μπακάλικό του σηκώνει ψηλά τη σημαία της τοπικότητας. Είναι μια κιβωτός της κυκλαδίτικης παραγωγής.
Παντοπωλείο Πρέκας, Χίου 4, κεντρική αγορά Ερμούπολης, Σύρος, Τ/22810-87.556, 22810-83.380